Het dagelijkse leven in Oeganda

Het dagelijkse leven in Oeganda - Een dag uit mijn leven
Sommige mensen vragen zich af wat ik hier allemaal meemaak. Zelden ga ik hier diep op in. Daar zijn verschillende redenen voor. Een van de redenen is dat ik bang ben gekwetst te worden. Ik heb vaak het gevoel dat anderen over mij oordelen en dat kan hart en ziel verpletteren. Het is natuurlijk wel interessant dat de angst het grootst is wanneer wij ons voor anderen openstellen en dat zelfs nodig hebben. Maar in werkelijkheid zijn we al een open boek voor God. Hoeveel pijn kunnen mensen ons dan nog bezorgen? God bestudeert ons hart namelijk veel intiemer en nauwkeuriger dan mensen. Ik huiver eerlijk gezegd soms, wanneer ik me realiseer dat ik mijzelf enorm voor de gek houd, terwijl God alles ziet. En toch denk ik soms dat ik me achter een vijgenblad kan verbergen voor Zijn alomtegenwoordigheid.

Op dit moment geloof ik dat God wil dat ik “een dag of zo" uit mijn leven beschrijf. Ik kan dit dus beter maar snel doen, voordat mijn “moed” door de vingers van mijn gevouwen handen glipt en ik deze gelegenheid misloop. Indien u interesse heeft, en ik heb er begrip voor als dat niet zo is, kunt U voor mij bidden als iets van binnen u daartoe zet, vooral wanneer ik zelf geen woorden kan vinden om te bidden. Ik vind het moeilijk om me uit te drukken, omdat ik het gevoel heb dat er een stortvloed van tranen zal volgen zodar ik mijn woorden heb uitgesproken of (in dit geval) getypt. Mensen kijken dan vaak beschaamd de andere kant op. Ik ben mij dan bewuster van God Zelf. Zie je? Nu probeer ik voor mezelf al een excuus te vinden om niets te schrijven...

Het dagelijkse leven in Oeganda - De verkeerde kant
Gisteren stak ik de "Owen Falls" stuwdam over. Dat doe ik elke dag na mijn werk op kantoor. De dam ligt op de weg naar mijn huis in Njeru. Mijn huis ligt als het ware "aan de verkeerde kant van het spoor". Ik zeg dat omdat de meeste westerse zendelingen in deze regio hutje mutje in Jinja Town wonen, slechts van elkaar gescheiden door twee bochtige asfaltwegen en muren met prikkeldraad erop. Maar onze helft van Njeru ligt aan de andere kant van een grote rivier. Wij voelen ons een beetje kwetsbaar, omdat we in een dorp wonen dat eruit ziet als een vluchtelingenkamp. Deze omstandigheden, samen met de menselijke neiging tot zondigen, leiden tot wanhoop en misdaad. En dit “zorgenkind”, gewikkeld in een stinkende deken die geweven is uit drek, ziekte, honger en verslavingen, zoogt op onwetendheid. En weigert te spenen.

Het is interessant dat deze sloppenwijk “Acholi Village” wordt genoemd, want de meeste dorpelingen zijn Dinka's uit Zuid-Soedan, niet Acholi uit het noordwesten van Oeganda (het westelijk Nijlgebied). Hoe dan ook, wanneer we door het dorp rijden, maken jongelui soms een gebaar alsof ze met hun vingers hun keel doorsnijden en ze schreeuwen dan “Keal da muzungu!” ("Dood de blanke man!"). Dat is best griezelig, maar het ergste is wanneer een vier- of vijfjarig jongetje hetzelfde gebaar maakt. Zo’n jongetje, nog steeds gevuld met een transparant geweten, voert dat aangeleerde ritueel feilloos uit en rent dan vervolgens weg. Nu is hun geweten nog transparant, maar het zal snel vertroebelen en niet veel later boos en ondoorgrondelijk worden. Een ding is zeker: op deze manier leren zij hoe ze ”mannen” worden, net als hun oudere broers en hoogst waarschijnlijk overleden vaders. Als ze niet in de gevangenis of in de goot belanden, is er voor die jongens een kleine groep overgebleven “mannen” om van te “leren”. Ondertussen schreeuwen die kleintjes (op een goede dag) in hun versleten roodbruine, met ontlasting bevlekte korte broek, of gewoon naakt, “Muzungu bye!” (“Geef me een snoepje!”). Of ze zeggen helemaal niets en gooien kleine stenen naar mijn truck.

Het dagelijkse leven in Oeganda - De mannen
Vaders en grootvaders? Er leeft een handjevol gebroken oudere mannen onder de vrouwen en kinderen. Zij zijn niet zo lusteloos als de jongere generatie. Deze mannen luieren niet. Nee, ze zijn voortdurend dronken en onophoudelijk op zoek naar nog meer eigengemaakt brouwsel; een drab dat de plaatselijke dames op plastic zeilen uitspreiden als een soort dekens en onder de equatoriale zon naast de modderige, stoffige, onverharde weg te drogen leggen. Natuurlijk is het niet uitzonderlijk wanneer een van deze mannen, in een poging te ontsnappen aan zijn werkelijkheid, een slechte lading "waragi" (plaatselijke jenever) tot zich neemt en zichzelf op deze manier dodelijk vergiftigt. Maar dat lijkt nu eenmaal zijn lot te zijn en afhankelijk van zijn familie en zijn status, wat weer afhankelijk is van zijn leeftijd, wordt hij al dan niet in een doodskist begraven. En als de buizerds (of zelfs een heksendokter) hem niet eerst vinden, zal hij ongetwijfeld gewoon ergens in een gat worden gedumpt en bedekt worden met dezelfde aarde waarmee ook zijn rieten hut is bedekt.

Wanneer ze niet aan het werk zijn, zitten de jongere mannen hutje mutje met z’n vijven of zo op een van de korte gammele houten banken. En ze zijn eigenlijk nooit aan het werk. Ik vraag me vaak af waarom die gebogen banken nooit breken, maar op de een of andere manier houden ze stand. Zelf als ik erop ga zitten breken ze nooit. Ik zeg nog maar eens dat ze met zijn vijven op zo'n bank zitten, want volgens mijn westelijke ruimtelijke behoeften zouden slechts twee mannen samen op zo'n bank kunnen passen. Maar de kwaliteit van die banken is zo slecht, dat een westerling er niet eens op zou plaatsnemen. Voor de westerling tarten deze banken de natuurwetten... maar hier in Uganda ziet men dat niet zo. Ik stel me voor dat God misschien wel plaatselijk een van Zijn eigen natuurwetten heeft herzien om deze banken overeind te houden, als symbool van zijn onophoudelijke erbarmen voor de mensheid. Voor een wereld die dit zeker niet verdient.

Waarom denken deze mannen dat ze de banken moeten delen met zoveel anderen? Het wordt in ieder geval niet verplicht door de kerk, de school of hun werkgevers. Ze spelen de hele dag een bordspel. Dag in dag uit. Wanneer de gelovigen naar de kerk gaan, meestal niets meer dan een geïmproviseerde hut, blijven de jonge mannen gericht op hun bordspel. Ze kijken niet eens op. De kerkgangers zijn de vrouwen. Sommigen van hen zijn dezelfde vrouwen die het gierstbier voor de mannen bereiden. Anderen zijn prostituees die bij de plaatselijke brouwerij werken. Sommige vrouwen dragen ondervoede, roodzwarte kinderen op hun rug in een soort deken. Kinderen die zelf kunnen lopen volgen achteraan. Zo loopt die stoet door het modderkleurige gras naar de kerk die achter hun eigen krakkemikkige hutjes staat... naast de geïmproviseerde latrines (gaten in de grond), die gebouwd zijn in dezelfde bouwstijl als de in elkaar geflanste kerkhut. Maar de jonge mannen? Soms vraag ik me af of ze überhaupt hebben gemerkt dat hun kinderen er niet meer zijn.

Het dagelijkse leven in Oeganda - De vrouwen en kinderen
Wat een zootje! De dakloze "k’jong" kinderen eten wat ze kunnen vinden in het afval van de derde wereld, onder het genot van een snuifje benzinedampen. Zij doen dit zij aan zij met de prostituees die alle hoop hebben opgegeven en die op straat werken in een met aids besmet land, de volwassen mannelijke opiumverslaafden, die op de een of andere manier nog kunnen lopen ondanks de comateuze toestand waarin ze verkeren, die van de ene vuilnisstapel halfnaakt of zelfs naakt naar de andere vuilnisstapel lopen op zoek naar voedsel, de krankzinnigen die voor de auto’s gaan lopen waardoor sommigen worden aangereden, maar anderen (nog) niet, en de baby’s die in het modderige riool spelen van de door moslims gedomineerde marktplaats, waar ik mijn lunch koop voor 50 cent... als ik al een voorspelbare dagelijkse routine heb, dan is het mijn lunch. Ja, dit is "een dag of zo" uit het leven van niet alleen mezelf, maar ook uit het leven van mijn gezin. Maar wat nog erger is, is dat dit de dagelijkse routine is van vele miljoenen Oegandezen die niet (zoals ik) geboren zijn met een reisvisum waarmee ze de hele wereld kunnen rondreizen. Ze zitten vast.

Het dagelijkse leven in Oeganda - Is God goed?
Ik moet eerlijk bekennen dat ik het er vaak moeilijk mee heb. Soms wil ik de Heer beschuldigen van dat hele zootje. Mijn ziel is gekneusd door de vele aanvallen van de verwoestende pijn die al mijn vijf zintuigen overspoelt. Maar keer op keer word ik eraan herinnerd dat God God is, en dat Hij ALTIJD goed is. Ik herinner me een eredienst enkele jaren geleden, net nadat ik te horen kreeg dat ik nog maar twee jaar te leven had. Het allerlaatste lied dat we zongen was: “Blessed Be Your Name” ("Gezegend is Uw Naam") van Matt Redman. Het refrein sprak luid en duidelijk voor me op dat moment:

You give and take away
You give and take away
My heart will choose to say
Lord, blessed be Your name

(U geeft en U neemt weg... Mijn hart kiest ervoor te zeggen: 'Heer, gezegend is Uw Naam!').

Vandaag kies ik datzelfde: “Heer, gezegend is Uw naam”. God is God en God is ALTIJD Goed, zelfs als ik het niet begrijp.

Leer meer!